ต้นจิก เป็นต้นไม้ที่ปัจจบุนัอาจไมค่อ่ยค้นุชื่อนกั แตม่คีวามหมายยงิ่ในพทุธศาสนา และเกี่ยวพนักบัเรื่องของพญานาค ดงั ในพระไตรปิฎก เลม่ที่ 25 มจุจลนิทสตูร ที่กลา่วไว้วา่ สมยัหนงึ่ พระผ้มูีพระภาคตรัสรู้ใหมๆ่ ประทบัอยทู่ี่ควงไม้มจุลนิท์ ใกล้ฝั่งแมน่า ้เนรัญชรา ตา บลอรุุเวลา ก็สมยันนั้แล พระผู้ มีพระภาคประทบันงั่เสวยวิมตุิสขุด้วยบลัลงัก์อนัเดยีวตลอด 7 วนั สมยันนั้ อกาลเมฆใหญ่บงัเกิดขนึ้แล้ว ฝนตกพร าตลอด 7 วนั มีลมหนาวประทษุร้าย ครงั้นนั้แล พระยามจุลนิทนาคราชออกจากที่อยขู่องตน มาวงรอบพระกายของพระผ้มูีพระ ภาคด้วยขนดหาง 7 รอบ แผพ่งัพานใหญ่เบอื้งบนพระเศียร ด้วยตงั้ใจวา่ความหนาวอยา่ได้เบียดเบยีนพระผ้มูีพระภาค ความร้อนอยา่ได้เบียดเบียนพระผ้มูีพระภาค สมัผสัแหง่เหลอืบ ยงุ ลม แดด และสตัว์เลอื้ยคลานอยา่ได้เบยีดเบยีนพระผ้มูี พระภาค ครัน้พอลว่งสปัดาห์นนั้ไป พระผ้มูีพระภาคเสด็จออกจากสมาธินนั้ ครัง้นนั้ พระยามจุลนิทนาคราชทราบวา่ อากาศโปร่ง ปราศจากเมฆแล้ว จึงคลายขนดหางจากพระกายพระผ้มูีพระภาค นิมิตเพศของตนยนือยเู่ฉพาะพระพกัตร์ พระผ้มูีพระภาค ประนมอญัชลนีมสัการพระผ้มูีพระภาคอยฯู่…”
ลา ดบันนั้แล พระผ้มูีพระภาคทรงทราบเนอื้ความนแี้ล้ว ทรงเปลง่อทุานนใี้นเวลานนั้วา่
“วิเวกเป็นสขุของผ้ยูินดี มธีรรมอนัสดบัแล้ว พิจารณาเห็นอย ู่ความไมเ่บียดเบียน คือ ความสา รวมในสตัว์ทงั้หลาย เป็นสขุ ในโลก ความเป็นผ้มูีราคะไปปราศแล้ว คือ ความก้าวลว่งซงึ่กามทงั้หลายเสยีได้ เป็นสขุในโลก ความน าออกซงึ่อสัมมิานะ เสยีได้ นแี้ลเป็นสขุอยา่งยงิ่”
ด้วยเหตนุ ี้ตอ่มาเมื่อมีผ้คูดิประดษิฐ์พระพทุธรูปขนึ้ภายหลงั จึงได้ประดิษฐ์พระพทุธรูปปางนขี้นึ้ เรียกวา่ “ปางนาคปรก” และได้เรียก ต้นจิก ตามชื่อของพญานาควา่ ‘มจุลนิท์’
ต้นจิก หรือมจุลนิท์ เป็นไม้ยืนต้น ผลดัใบ แตจ่ะผลใิบใหมไ่ด้รวดเร็ว สงูราว 5-15 เมตร อยใู่นสกลุ Barringtonia วงศ์ Barringtoniaceae มีทวั่ไปทางภาคตะวนัออกและภาคกลางของอินเดยี ตลอดลงักาจนถึงยา่นเอเชียตะวนัออกเฉียงใต้
สา หรับในประเทศไทยก็มีขนึ้อยทู่วั่ประเทศ ในที่ราบลมุ่ตามห้วย หนอง แมน่า ้ มีหลายชนดิ เช่น จิกนา ้ จิกบก จิกนา จิก บ้านหรือจิกสวน และจิกเล เป็นต้น ลา ต้นของจิกเป็นป่มุปม และเป็นพ ูใบเป็นใบเดี่ยวรูปหอก ผิวใบมนั ขอบใบจกัถี่ มีใบ ดกหนา ดอกออกเป็นช่อยาวห้อยเป็นระย้า ยาวประมาณเกือบครึ่งเมตร กลบีดอกสขีาว มีเกสรตวัผ้สูชีมพถูงึแดงจ านวน มาก ผลยาวรี มีสนัตามความยาวของผล 4 สนั และที่ผลมีกลบีเลยี้งตดิอยดู่้วย
ในสว่นของสรรพคณุด้านพชืสมนุไพรนนั้ ใบออ่นหรือยอดออ่นของจิก รับประทานได้ มีรสฝาดเลก็น้อย ใบแก่ แก้โรค ท้องร่วง ราก ใช้เป็นสมนุไพรแก้โรคลมตา่งๆ เช่น ลมอดืแนน่ในท้อง สว่นเมลด็ ใช้เป็นยาแก้ไอ แก้อาการจกุเสยีด เป็นต้น
ไม้พญานาคนสี้ว่นใหญ่นิยมปลกูเป็นไม้ประดบั เพราะดอกมคีวามสวยงาม และเป็นต้นไม้ที่ให้ร่มเงาได้ดี
ขอบคณุข้อมลูจาก http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=13373